İşlevselcilik, Emile Durkheim tarafından ortaya atılmış ve topluma geniş bir perspektiften bakmıştır.
İşlevselcilik toplumu oluşturan gerekli yapıları ve bu yapıların toplumun istikrarını sağlamak için nasıl yardımcı olduğunu inceler. İşlevselciliğe göre toplumun bir denge noktası vardır. Örneğin internet sayesinde yemek dahil birçok şeyi internet üzerinden söyleyebiliyoruz, yerel iş yerleri ise bunun gerisinde kalmadan dengeyi korumak için müşteriler için yeni ve çeşitli yollar arayıp, geliştirmek zorunda.
İşlevselcilik Teorisine göre toplum birbirine bağlı yapılar tarafından oluşmaktadır.
Kurumlar; Okul, iş yerleri, kanunlar ve kurallar, kolluk kuvvetleri, tıp vb. birçoğu gibi toplumun ihtiyaçlarını karşılar.
Sosyal Olgular; Toplumun kendisi tarafından şekillendirilen düşünme ve davranış biçimleridir. Bu olgular kişiden öncede vardı kişi öldükten sonrada var olmaya devam edecek. Bu olgular sadece bireye karşı geldiğinizde fark edeceğiniz zorlayıcı şeylerdir. Örneğin sosyal olgulardan biri yasalardır. İnsanlar yasalara karşı gelene kadar yasaların farkında olmaz. Diğer sosyal olgular arasında intihar eğilimi, doğum, dini inançlar, ahlaki düzenlemeler vardır. İntiharların nasıl sosyal olgu olduğunu düşünüyor olabilirsiniz, intahar eden bir insan toplum üzerinde intihar düşüncesine karşı hiçbir etkisi yoktur.
Sosyal olgular toplumun kendisinin bir görünüşüdür. Durkheim'e göre bunlar gerekli yapılardır ama toplum sadece bu parçalardan oluşmaz. Toplum kendisine tıpkı bir hücrenin kendisini oluşturan parçaların hepsinin birbirine bağlı olması gibi toplumda kendisini oluşturan yapılara bağımlıdır. Hücrenin yapıları birbiriyle uyumlu ve düzgün çalışmaz ise hücre ölür, aynı şey toplum içinde geçerlidir. Her bir yapı toplumun bir ihtiyacını karşılamak için fonksiyoneldir ve bütün yapılar birlikte çalışır. Okullar toplumsal yapılarda çalışacak insanların eğitilmesini sağlar, iş yerleri kaliteli hizmet için çalışır vs. Kurumların bu şekilde çalışan ve amaçlanan sonuçlarına Açık İşlevler denir. Bazen amaçlanmamış sonuçlarda olabilir. Müfredat dışı eğitim ve aktiviteler gibi amaçlanmamış sonuçlara Gizli İşlevler denir.
Durkheim'ın asıl sorusu toplumu bir arada tutan şey nedir? Gelenek ve görenekler yok olsa bile toplum bir arada kalabilir. Küçük toplumlar birbirlerine yetebilir ama toplumlar sürekli gelişir ve büyür bireyler birbirlerine bağlı yaşamaya başlar. Herkes kendi çiftliğini yapıp ordan geçinmeye çalışsa bile bir süre sonra bu da yetmemeye başlar. Sınırlı bir alan içindeki nüfus artışı buna engel olur çünkü bir süre sonra herkese verecek kadar toprak olmaz. Bu yüzden yeterli sayıda çiftçi bütün toplum için yeterli gıdayı üretebilir ama çiftçilerin çocuklarının eğitimine, kendi kıyafetlerinin dikimini yapmak gibi şeylere zaman ayıramazlar bu yüzden artık gıda üretmek zorunda olmayan insanlar eğitim ve terzilik gibi rolleri onlar için üstlenir. İşlevselcilik toplum içinde çatışma gibi şeyleri yok sayar sadece dengeye odaklanır.
Herkes yaşamlarını iyi bir şekilde sürdürmek için birbirlerine bağımlı olur. İnsanlar belli alanlarda uzmanlaşır bu da karşılıklı bağımlılığı tetikler ve toplumun dağılmayacağı garantilenir. Sosyal değişimler rahatsız edicidir, dengeyi bozar ve toplum içindeki insanların birbirine bağlılığını tehlikeye atar. Toplumun yapıları sadece bir değişimi telafi etmeye ve karşılıklı bağımlılığın istikrarını korumaya yetecek kadar uyum sağlarlar.
